PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE
Opracowano na podstawie dokumentu z dnia 7 lutego 2012 r.
operator urządzeń przemysłu ceramicznego 818115
Celem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy.
Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczo-społecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników.
W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy.
W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki.
Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego.
1. CELE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE
Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie operator urządzeń przemysłu ceramicznego powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:
1) obsługiwania maszyn i urządzeń do przygotowania surowców i mas ceramicznych;
2) obsługiwania maszyn i urządzeń do formowania, wykańczania i zdobienia półfabrykatów ceramicznych;
3) formowania, wykańczania i zdobienia ręcznego półfabrykatów ceramicznych;
4) obsługiwania suszarń oraz pieców do wypalania surowców i półfabrykatów ceramicznych.
2. EFEKTY KSZTAŁCENIA
Do wykonywania wyżej wymienionych zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia, na które składają się:
1) efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów;
(BHP). Bezpieczeństwo i higiena pracy
Uczeń:
1) rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią;
2) rozróżnia zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce;
3) określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;
4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych;
5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy;
6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka;
7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;
8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych;
9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;
10) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia.
(PDG). Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej
Uczeń:
1) stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej;
2) stosuje przepisy prawa pracy, przepisy prawa dotyczące ochrony danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego;
3) stosuje przepisy prawa dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej;
4) rozróżnia przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży i powiązania między nimi;
5) analizuje działania prowadzone przez przedsiębiorstwa funkcjonujące w branży;
6) inicjuje wspólne przedsięwzięcia z różnymi przedsiębiorstwami z branży;
7) przygotowuje dokumentację niezbędną do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej;
8) prowadzi korespondencję związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej;
9) obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej;
10) planuje i podejmuje działania marketingowe prowadzonej działalności gospodarczej;
11) optymalizuje koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej.
(JOZ). Język obcy ukierunkowany zawodowo
Uczeń:
1) posługuje się zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiających realizację zadań zawodowych;
2) interpretuje wypowiedzi dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych artykułowane powoli i wyraźnie, w standardowej odmianie języka;
3) analizuje i interpretuje krótkie teksty pisemne dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych;
4) formułuje krótkie i zrozumiałe wypowiedzi oraz teksty pisemne umożliwiające komunikowanie się w środowisku pracy;
5) korzysta z obcojęzycznych źródeł informacji.
(KPS). Kompetencje personalne i społeczne
Uczeń:
1) przestrzega zasad kultury i etyki;
2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań;
3) przewiduje skutki podejmowanych działań;
4) jest otwarty na zmiany;
5) potrafi radzić sobie ze stresem;
6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe;
7) przestrzega tajemnicy zawodowej;
8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania;
9) potrafi negocjować warunki porozumień;
10) współpracuje w zespole.
2) efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru administracyjno-usługowego, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów PKZ(A.b);
PKZ(A.b) Umiejętności stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach: operator urządzeń przemysłu ceramicznego, technik technologii ceramicznej
Uczeń:
1) sporządza szkice i rysunki techniczne części maszyn i urządzeń;
2) interpretuje schematy technologiczne;
3) klasyfikuje surowce ceramiczne;
4) rozróżnia surowce ceramiczne i określa ich właściwości oraz zastosowanie;
5) odczytuje wskazania przyrządów pomiarowych;
6) rozróżnia systemy i elementy układów automatyki;
7) określa właściwości materiałów konstrukcyjnych;
8) rozróżnia maszyny i urządzenia stosowane w przemyśle ceramicznym;
9) posługuje się dokumentacją techniczną i technologiczną oraz instrukcjami obsługi i konserwacji maszyn i urządzeń;
10) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań.
3) efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie operator urządzeń przemysłu ceramicznego opisane w części II:
A.2. Przygotowywanie surowców i mas ceramicznych
1. Obsługa maszyn i urządzeń do rozdrabniania i sortowania surowców ceramicznych
Uczeń:
1) dobiera maszyny i urządzenia do rozdrabniania i sortowania surowców ceramicznych;
2) określa parametry technologiczne procesu rozdrabniania i sortowania surowców ceramicznych;
3) rozdrabnia surowce ceramiczne;
4) sortuje surowce ceramiczne według określonych kryteriów;
5) wykonuje czynności związane z obsługą i konserwacją maszyn i urządzeń do rozdrabniania i sortowania surowców ceramicznych;
6) kontroluje parametry technologiczne rozdrabnianych i sortowanych surowców ceramicznych;
7) dokonuje bieżącej konserwacji urządzeń transportu wewnętrznego;
8) rozpoznaje i usuwa usterki w maszynach i urządzeniach do rozdrabniania i sortowania;
9) określa zagrożenia związane z obsługą urządzeń do rozdrabniania i sortowania surowców ceramicznych.
2. Obsługa maszyn i urządzeń do dozowania oraz mieszania surowców i mas ceramicznych
Uczeń:
1) rozróżnia rodzaje mas oraz szkliw ceramicznych;
2) dobiera maszyny i urządzenia do dozowania oraz mieszania surowców i mas ceramicznych;
3) odmierza objętościowo i wagowo surowce i masy ceramiczne;
4) sporządza lejne, plastyczne i sypkie masy ceramiczne na podstawie receptur i instrukcji technologicznych;
5) sporządza szkliwa ceramiczne na podstawie receptur i instrukcji technologicznych;
6) kontroluje parametry technologiczne mas i szkliw ceramicznych;
7) wykonuje czynności związane z obsługą i konserwacją maszyn i urządzeń do dozowania oraz mieszania surowców i mas ceramicznych;
8) rozpoznaje i usuwa usterki w maszynach i urządzeniach używanych do dozowania oraz mieszania surowców i mas ceramicznych.
3. Obsługa suszarń i pieców do przygotowania surowców ceramicznych
Uczeń:
1) rozpoznaje rodzaje suszarń do suszenia surowców ceramicznych;
2) określa parametry procesu suszenia surowców ceramicznych;
3) wykonuje prace związane z suszeniem surowców ceramicznych;
4) rozpoznaje rodzaje pieców do wypalania surowców ceramicznych;
5) określa parametry procesu wypalania surowców ceramicznych;
6) wykonuje prace związane z wypalaniem surowców ceramicznych;
7) odczytuje wskazania aparatury kontrolno-pomiarowej stosowanej w suszarniach i piecach ceramicznych;
8) wykonuje czynności związane z obsługą i konserwacją suszarń i pieców ceramicznych.
A.3. Formowanie, suszenie i wypalanie półfabrykatów ceramicznych
1. Obsługa maszyn i urządzeń do formowania, wykańczania i zdobienia półfabrykatów ceramicznych
Uczeń:
1) rozróżnia metody i techniki formowania mechanicznego półfabrykatów ceramicznych;
2) dobiera maszyny i urządzenia do formowania półfabrykatów ceramicznych z mas lejnych, plastycznych i sypkich;
3) obsługuje maszyny i urządzenia stosowane do formowania półfabrykatów ceramicznych z mas lejnych, plastycznych i sypkich;
4) dobiera szlifierki, polerki i piły do obróbki półfabrykatów ceramicznych;
5) dobiera urządzenia do zdobienia i szkliwienia mechanicznego półfabrykatów ceramicznych;
6) wykonuje prace wykończeniowe i zdobi półfabrykaty ceramiczne na podstawie rysunków i instrukcji technologicznych;
7) dobiera oprzyrządowanie do rodzaju obróbki mechanicznej półfabrykatów ceramicznych;
8) wykonuje czynności związane z obsługą i konserwacją maszyn i urządzeń do formowania, wykańczania i zdobienia półfabrykatów ceramicznych;
9) rozpoznaje i usuwa usterki pracy maszyn i urządzeń stosowanych do formowania, wykańczania i zdobienia półfabrykatów ceramicznych;
10) rozpoznaje wady półfabrykatów ceramicznych wynikające z nieprawidłowości przebiegu operacji formowania, wykańczania i zdobienia oraz dobiera sposoby zapobiegania nieprawidłowościom przebiegu operacji.
2. Formowanie, wykańczanie i zdobienie ręczne półfabrykatów ceramicznych
Uczeń:
1) dobiera techniki ręcznego formowania półfabrykatów ceramicznych;
2) dobiera techniki wykańczania i zdobienia ręcznego półfabrykatów ceramicznych;
3) dobiera narzędzia formierskie;
4) dobiera narzędzia do wykańczania i zdobienia półfabrykatów ceramicznych;
5) formuje ręcznie półfabrykaty ceramiczne z mas lejnych, plastycznych i sypkich;
6) sporządza formy odlewnicze;
7) usuwa nadlewy i szwy oraz dokleja elementy półfabrykatów ceramicznych;
8) przygotowuje farby naszkliwne i podszkliwne;
9) wykonuje czynności związane z ręcznym szkliwieniem półfabrykatów ceramicznych;
10) nanosi elementy dekoracyjne na półfabrykaty ceramiczne;
11) ocenia jakość wyrobów ceramicznych po uformowaniu oraz po ich szkliwieniu i zdobieniu;
12) rozpoznaje wady półfabrykatów ceramicznych wynikające z nieprawidłowości ręcznego formowania, wykańczania i zdobienia oraz dobiera sposoby zapobiegania nieprawidłowościom przebiegu operacji.
3. Obsługa suszarń do suszenia półfabrykatów ceramicznych
Uczeń:
1) rozróżnia rodzaje oraz określa budowę suszarń do suszenia półfabrykatów ceramicznych;
2) wykonuje czynności związane z załadunkiem półfabrykatów ceramicznych przeznaczonych do suszenia;
3) kontroluje parametry procesu suszenia półfabrykatów ceramicznych;
4) wykonuje czynności związane z rozładunkiem półfabrykatów ceramicznych przeznaczonych do suszenia.
4. Obsługa pieców do wypalania półfabrykatów ceramicznych
Uczeń:
1) rozróżnia rodzaje oraz określa budowę pieców do wypalania półfabrykatów ceramicznych;
2) wykonuje czynności związane z załadunkiem półfabrykatów ceramicznych przeznaczonych do wypalania;
3) kontroluje parametry procesu wypalania półfabrykatów ceramicznych;
4) wykonuje czynności związane z rozładunkiem półfabrykatów ceramicznych przeznaczonych do wypalania;
5) ocenia jakość wyrobów ceramicznych po wypaleniu.
3. WARUNKI REALIZACJI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE
Szkoła podejmująca kształcenie w zawodzie operator urządzeń przemysłu ceramicznego powinna posiadać następujące pomieszczenia dydaktyczne:
1) pracownię rysunku technicznego wyposażoną w: stanowiska rysunkowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), modele maszyn i urządzeń stosowanych w przemyśle ceramicznym, modele urządzeń i układów sterowania i automatycznej regulacji ceramicznych procesów technologicznych, dokumentację techniczną urządzeń przemysłu ceramicznego, schematy instalacji technologicznych, normy dotyczące sporządzania rysunku technicznego, katalogi maszyn, urządzeń technologicznych i sterujących oraz modele brył i części maszyn, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), z oprogramowaniem wspomagającym wykonywanie rysunków technicznych i dokumentacji techniczno-technologicznej, drukarkę sieciową;
2) pracownię technologiczną wyposażoną w: narzędzia do ręcznego formowania, zdobienia i wykańczania półfabrykatów ceramicznych, małogabarytowe maszyny i urządzenia do przygotowania surowców, mas i szkliw ceramicznych, mieszalniki do mechanicznego formowania półfabrykatów ceramicznych, dokumentacje technologiczne produkcji wyrobów ceramicznych, receptury, instrukcje obsługi maszyn i urządzeń, surowce do sporządzania mas i szkliw ceramicznych, przyrządy do pomiarów międzyoperacyjnych i laboratoryjnych surowców, mas i wyrobów gotowych, modele maszyn i urządzeń stosowanych w przemyśle ceramicznym, normy dotyczące surowców, wyrobów gotowych i badań laboratoryjnych prowadzonych na surowcach, masach i wyrobach gotowych oraz formy gipsowe;
3) warsztaty szkolne, w których powinny być zorganizowane następujące stanowiska:
a) stanowiska do obróbki ręcznej (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wyposażone w: stół ślusarski z imadłem, zestaw narzędzi do obróbki ręcznej, zestaw przyrządów pomiarowych oraz narzędzia do gwintowania ręcznego,
b) stanowiska do obróbki mechanicznej skrawaniem (jedno stanowisko dla trzech uczniów), wyposażone w: wiertarkę, tokarkę, frezarkę, szlifierkę,
c) stanowiska montażu instalacji, mechanizmów i maszyn (jedno stanowisko dla trzech uczniów), wyposażone w: urządzenia do łączenia materiałów przez lutowanie, spawanie, zgrzewanie, klejenie, skręcanie.
Kształcenie praktyczne może odbywać się w: pracowniach i warsztatach szkolnych, placówkach kształcenia praktycznego oraz podmiotach stanowiących potencjalne miejsce zatrudnienia absolwentów szkół kształcących w zawodzie.
4. Minimalna liczba godzin kształcenia zawodowego1)
Efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów oraz efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru administracyjno-usługowego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów |
250 godz. |
A.2. Przygotowywanie surowców i mas ceramicznych |
310 godz. |
A.3. Formowanie, suszenie i wypalanie półfabrykatów ceramicznych |
410 godz. |
1) W szkole liczbę godzin kształcenia zawodowego należy dostosować do wymiaru godzin określonego w przepisach w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych danego typu, zachowując minimalną liczbę godzin wskazanych w tabeli odpowiednio dla efektów kształcenia: wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia stanowiących podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów oraz właściwych dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie.
5. MOŻLIWOŚCI UZYSKIWANIA DODATKOWYCH KWALIFIKACJI W ZAWODACH W RAMACH OBSZARU KSZTAŁCENIA OKREŚLONEGO W KLASYFIKACJI ZAWODÓW SZKOLNICTWA ZAWODOWEGO
Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie operator urządzeń przemysłu ceramicznego po potwierdzeniu kwalifikacji A.2. Przygotowywanie surowców i mas ceramicznych i A.3. Formowanie, suszenie i wypalanie półfabrykatów ceramicznych może uzyskać dyplom potwierdzający kwalifikacje w zawodzie technik technologii ceramicznej po potwierdzeniu dodatkowo kwalifikacji A.51. Organizacja i prowadzenie procesów wytwarzania wyrobów ceramicznych oraz uzyskaniu wykształcenia średniego.