Zawód: technik ceramik 311944

Klasyfikacja zawodów szkolnictwa zawodowego przewiduje możliwość kształcenia w tym zawodzie również w branżowej szkole II stopnia.

CELE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie Technik ceramik powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

przygotowywania surowców i półproduktów do produkcji wyrobów ceramicznych;
eksploatowania maszyn i urządzeń produkcyjnych;
regulowania i utrzymywania parametrów procesów produkcyjnych;
kontrolowania procesów technologicznych w przemyśle ceramicznym;
wytwarzania półproduktów i wyrobów ceramicznych;
oceniania jakości surowców, półproduktów i wyrobów ceramicznych;
wykonywania badań laboratoryjnych półproduktów i wyrobów ceramicznych zgodnie z normami.

EFEKTY KSZTAŁCENIA

Do wykonywania wyżej wymienionych zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia, na które składają się:

efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów;
(BHP). Bezpieczeństwo i higiena pracy
Uczeń:
1. rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią;
2. rozróżnia zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce;
3. określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;
4. przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych;
5. określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy;
6. określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka;
7. organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;
8. stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych;
9. przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;
10. udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia.
(PDG). Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej
Uczeń:
1. stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej;
2. stosuje przepisy prawa pracy, przepisy prawa dotyczące ochrony danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego;
3. stosuje przepisy prawa dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej;
4. rozróżnia przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży i powiązania między nimi;
5. analizuje działania prowadzone przez przedsiębiorstwa funkcjonujące w branży;
6. inicjuje wspólne przedsięwzięcia z różnymi przedsiębiorstwami z branży;
7. przygotowuje dokumentację niezbędną do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej;
8. prowadzi korespondencję związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej;
9. obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej;
10. planuje i podejmuje działania marketingowe prowadzonej działalności gospodarczej;
11. optymalizuje koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej.
(JOZ). Język obcy ukierunkowany zawodowo
Uczeń:
1. posługuje się zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiających realizację zadań zawodowych;
2. interpretuje wypowiedzi dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych artykułowane powoli i wyraźnie, w standardowej odmianie języka;
3. analizuje i interpretuje krótkie teksty pisemne dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych;
4. formułuje krótkie i zrozumiałe wypowiedzi oraz teksty pisemne umożliwiające komunikowanie się w środowisku pracy;
5. korzysta z obcojęzycznych źródeł informacji.
(KPS). Kompetencje personalne i społeczne
Uczeń:
1. przestrzega zasad kultury i etyki;
2. jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań;
3. przewiduje skutki podejmowanych działań;
4. jest otwarty na zmiany;
5. potrafi radzić sobie ze stresem;
6. aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe;
7. przestrzega tajemnicy zawodowej;
8. potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania;
9. potrafi negocjować warunki porozumień;
10. współpracuje w zespole.
(OMZ). Organizacja pracy małych zespołów (wyłącznie dla zawodów nauczanych na poziomie technika)
Uczeń:
1. planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań;
2. dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań;
3. kieruje wykonaniem przydzielonych zadań;
4. ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań;
5. wprowadza rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na poprawę warunków i jakość pracy;
6. komunikuje się ze współpracownikami.
efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru administracyjno-usługowego, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów PKZ(AU.b) i PKZ(AU.v);
PKZ(AU.b) Umiejętności stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach: operator urządzeń przemysłu ceramicznego, technik ceramik

Uczeń:
1. posługuje się terminologią technologiczną;
2. rozpoznaje surowce i materiały stosowane w procesach produkcyjnych;
3. charakteryzuje procesy wytwarzania wyrobów ceramicznych;
4. rozróżnia maszyny i urządzenia stosowane w przemyśle ceramicznym;
5. określa zastosowanie zespołów, podzespołów i mechanizmów maszyn i urządzeń w przemyśle ceramicznym;
6. przestrzega zasad eksploatacji maszyn i urządzeń automatyki przemysłowej;
7. rozróżnia silniki i instalacje elektryczne;
8. rozpoznaje elementy i układy elektryczne i elektroniczne;
9. rozróżnia elementy sterowania maszyn i urządzeń;
10. wyjaśnia zasady działania i zastosowania sterowników programowalnych;
11. rozpoznaje i opisuje elementy oraz układy automatyki przemysłowej;
12. wyjaśnia zasady działania elementów oraz układów hydraulicznych i pneumatycznych stosowanych w systemach mechatronicznych;
13. określa rodzaje oraz wyjaśnia zasady działania i zastosowania czujników;
14. rozróżnia rodzaje aparatury kontrolno-pomiarowej;
15. posługuje się dokumentacją produkcyjną;
16. stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań zawodowych.
PKZ(AU.v) Umiejętności stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach: technik technologii szkła, technik ceramik

Uczeń:
1. klasyfikuje i oblicza błędy pomiarowe;
2. wykonuje obliczenia wytrzymałościowe;
3. wyjaśnia zjawiska fizyczne i fizykochemiczne zachodzące w procesach technologicznych;
4. stosuje metody i przyrządy do badania lepkości i gęstości;
5. przedstawia wyniki pomiarów i obliczeń w postaci tabel i wykresów;
6. korzysta z norm i instrukcji stanowiskowych;
7. charakteryzuje systemy zarządzania jakością, bezpieczeństwem i środowiskiem;
8. sporządza schematy technologiczne;
9. stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań zawodowych.
efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie Technik ceramik opisane w części II:
AU.6. Obsługa maszyn i urządzeń przemysłu ceramicznego

1. Przygotowywanie materiałów wsadowych stosowanych w procesie produkcyjnym

Uczeń:
1. określa właściwości surowców, półproduktów i materiałów stosowanych w przemyśle ceramicznym;
2. ocenia makroskopowo surowce;
3. przestrzega zasad przechowywania surowców materiałów i półproduktów;
4. wykorzystuje surowce zgodnie z ich przeznaczeniem w przemyśle;
5. rozróżnia techniki wytwarzania półproduktów i wyrobów ceramicznych;
6. korzysta z dokumentacji technologicznej i technicznej maszyn i urządzeń przemysłowych;
7. sporządza zestawy wsadowe do produkcji zgodnie z dokumentacją technologiczną.
2. Użytkowanie maszyn i urządzeń stosowanych w przemyśle ceramicznym

Uczeń:
1. nazywa elementy konstrukcyjne maszyn i urządzeń;
2. określa zastosowanie maszyn i urządzeń przemysłowych;
3. stosuje instrukcje obsługi maszyn i urządzeń produkcyjnych;
4. sprawdza stan techniczny maszyn i urządzeń produkcyjnych;
5. obsługuje urządzenia pomocnicze stosowane w procesach przygotowania materiałów wsadowych;
6. obsługuje maszyny i urządzenia stosowane do wytwarzania wyrobów ceramicznych;
7. obsługuje maszyny i urządzenia do dozowania i transportu surowców, półproduktów i produktów;
8. wykonuje czynności związane z pakowaniem i oznakowaniem surowców, półproduktów i produktów;
9. przygotowuje maszyny i urządzenia do konserwacji i bieżących remontów.
3. Przeprowadzanie kontroli parametrów produkcyjnych w przemyśle ceramicznym

Uczeń:
1. określa właściwości wyrobów ceramicznych;
2. pobiera próbki materiałów do kontroli stanowiskowej i międzyoperacyjnej;
3. przygotowuje próbki wyrobów ceramicznych do oceny jakościowej;
4. nazywa przyrządy pomiarowe i określa ich zastosowanie;
5. obsługuje urządzenia kontrolno-pomiarowe;
6. odczytuje wskazania przyrządów kontrolno-pomiarowych;
7. dokonuje pomiaru przyrządami pomiarowymi;
8. koryguje parametry półproduktów do wymagań technologicznych;
9. reguluje parametry maszyn i urządzeń stosowanych w procesie produkcyjnym wyrobów ceramicznych;
10. wykonuje kontrole stanowiskowe i międzyoperacyjne;
11. rozpoznaje wady wyrobów ceramicznych oraz określa przyczyny ich powstawania;
12. ocenia jakość wyrobów ceramicznych podczas etapów produkcyjnych na podstawie dokumentacji technicznej;
13. stosuje programy komputerowe do rejestracji i zapisów parametrów produkcyjnych.
AU.51. Organizacja i kontrolowanie procesów w przemyśle ceramicznym

1. Planowanie procesów produkcyjnych

Uczeń:
1. wykonuje prace związane ze znakowaniem, magazynowaniem i transportem surowców ceramicznych;
2. oblicza zużycie surowców i materiałów stosowanych do produkcji wyrobów ceramicznych;
3. stosuje metody i techniki przygotowania surowców, materiałów i półproduktów na podstawie dokumentacji technologicznej;
4. stosuje receptury w procesie przygotowania mas, szkliw i aplikacji ceramicznych;
5. rozróżnia techniki i metody wytwarzania półproduktów i wyrobów ceramicznych;
6. określa parametry technologiczne procesu przygotowania mas, szkliw i aplikacji ceramicznych;
7. sporządza lejne, plastyczne i sypkie masy ceramiczne na podstawie receptur i instrukcji technologicznych;
8. określa parametry procesu formowania, suszenia i wypalania półproduktów i wyrobów ceramicznych;
9. sporządza półprodukty ceramiczne do zdobienia;
10. wykonuje zdobienie półproduktów i wyrobów ceramicznych na podstawie rysunków, instrukcji i kart technologicznych;
11. przestrzega norm i instrukcji technologicznych.
2. Monitorowanie procesu wytwarzania półproduktów i wyrobów ceramicznych

Uczeń:
1. prowadzi proces magazynowania i transportu wewnętrznego surowców, materiałów oraz półproduktów;
2. kontroluje proces sporządzania mas i szkliw ceramicznych przeznaczonych do produkcji wyrobów ceramicznych;
3. kontroluje parametry technologiczne procesu formowania, suszenia, szkliwienia, zdobienia i wypalania;
4. klasyfikuje jakość wyrobu gotowego w zależności od występujących w nim wad;
5. opracowuje harmonogramy terminowe i ilościowe na etapie przygotowania do produkcji;
6. opracowuje raporty i analizy produkcji wyrobów ceramicznych;
7. segreguje oraz poddaje recyklingowi odpady technologiczne i produkcyjne.
3. Wykonywanie badań laboratoryjnych i ocena jakości w procesie produkcji wyrobów ceramicznych

Uczeń:
1. pobiera próbki surowców, materiałów, półproduktów i wyrobów gotowych do badań laboratoryjnych;
2. znakuje i przechowuje próbki surowców, materiałów, półproduktów i wyrobów gotowych do badań laboratoryjnych;
3. przygotowuje pobrane próbki surowców i materiałów pomocniczych, półproduktów i wyrobów ceramicznych do badań laboratoryjnych;
4. przygotowuje roztwory i mieszaniny do badań laboratoryjnych;
5. określa metody badań laboratoryjnych odpowiednie do surowców, półproduktów i wyrobów ceramicznych;
6. wykonuje czynności związane ze sprawdzaniem i kalibracją urządzeń laboratoryjnych;
7. obsługuje urządzenia i przyrządy do wykonywanych badań laboratoryjnych;
8. wykonuje badania i analizy laboratoryjne na podstawie norm branżowych i instrukcji technologicznych;
9. rozróżnia metody kontroli jakości półproduktów i gotowych wyrobów ceramicznych;
10. ocenia jakość surowców, półproduktów, materiałów pomocniczych, gotowych wyrobów ceramicznych na podstawie wyników badań;
11. ewidencjonuje i dokumentuje wykonane badania laboratoryjne;
12. stosuje procedury dotyczące zarządzania jakością.

WARUNKI REALIZACJI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Szkoła podejmująca kształcenie w zawodzie technika technologii ceramicznej powinna posiadać następujące pomieszczenia dydaktyczne:

pracownię techniczną wyposażoną w: stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu (jedno stanowisko dla jednego ucznia) oraz stanowisko komputerowe dla nauczyciela, programy komputerowe z pakietem biurowym oraz do projektowania grafiki, drukarko-kopiarkę sieciową, projektor multimedialny, ploter, skaner, filmy dydaktyczne obrazujące procesy technologiczne w przemyśle ceramicznym, materiały moderacyjne do prowadzenia zajęć (np. tablica szkolna, flipchart);
pracownię kontroli jakości surowców i wyrobów ceramicznych wyposażoną w: próbki surowców i wyrobów ceramicznych, urządzenia i przyrządy pomiarowe, urządzenia do badań surowców i wyrobów ceramicznych, instrukcje obsługi urządzeń pomiarowych, dokumentację techniczno-technologiczną, katalogi surowców i wyrobów, plansze z charakterystykami surowców i wyrobów ceramicznych, karty charakterystyk dla surowców i wyrobów;
pracownię maszyn i urządzeń przemysłowych wyposażoną w: urządzenia do badań międzyoperacyjnych, elementy układów automatyki i sterowania pracą maszyn i urządzeń, elementy układów hydraulicznych, układy elektryczne i elektroniczne stosowane w maszynach i urządzeniach, katalogi maszyn, urządzeń i narzędzi technologicznych, normy techniczne, instrukcje obsługi maszyn i urządzeń przemysłowych, schematy techniczne i technologiczne, zestaw plansz ze schematami maszyn i urządzeń, stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, programy komputerowe (pakiet biurowy oraz programy do projektowania elementów maszyn i urządzeń produkcyjnych), projektor multimedialny, filmy dydaktyczne obrazujące pracę maszyn i urządzeń w ciągach technologicznych, materiały moderacyjne do prowadzenia zajęć (np. tablica szkolna, flipchart);
pracownię technologiczną wyposażoną w: próbki surowców i wyrobów ceramicznych, narzędzia i przyrządy kontrolno-pomiarowe, wzorce kalibracyjne, odczynniki chemiczne, karty charakterystyk substancji i mieszanin chemicznych, urządzenia do badań laboratoryjnych właściwości mechanicznych i fizycznych wyrobów i półproduktów, normy PN i EN, instrukcje stanowiskowe, receptury technologiczne, świadectwa jakości surowców, środki ochrony indywidualnej, katalogi surowców, materiałów, urządzeń laboratoryjnych i wyrobów gotowych, stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu (jedno stanowisko na dwóch uczniów), stanowisko dla nauczyciela, programy komputerowe (pakiet biurowy), programy komputerowe do rejestracji i analizy wyników badań, drukarko-kopiarkę sieciową ze skanerem, materiały moderacyjne do prowadzenia zajęć (np. tablica szkolna, flip-chart);
warsztaty szkolne, w których powinny być zorganizowane następujące stanowiska:
1. stanowisko oceny makroskopowej surowców (jedno stanowisko dla czterech uczniów) wyposażone w: próbki surowców wejściowych do produkcji, lupę powiększającą, pojemniki, mikroskop monookularowy, moździerz, suszarkę, wstrząsarkę z zestawem sit, pędzle, wagę laboratoryjną;
2. stanowisko do przemiału surowców i półproduktów (jedno stanowisko dla czterech uczniów) wyposażone w: próbki surowców, wagę laboratoryjną, pojemniki, moździerz, przenośnik wyposażony w gniazdo z młynkiem wraz z pakietem kul, sita do cedzenia, mieszadła mechaniczne, aplikatory;
3. stanowisko do badań parametrów lepkości i gęstości (jedno stanowisko dla czterech uczniów) wyposażone w: piknometr, kubek Forda, stoper, wagę, sita kontrolne, suszarkę laboratoryjną, cylindry, zlewki, pipety, kolby miarowe, pojemniki;
4. stanowisko do badania wilgotności (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) wyposażone w: miernik wilgotności (higrometr), wagosuszarkę, suszarkę;
5. stanowisko do obróbki cieplnej (jedno stanowisko dla czterech uczniów) wyposażone w: piec laboratoryjny elektryczny komorowy ze sterownikiem i oprogramowaniem krzywej wypalania, płyty szamotowe ogniotrwałe, stojaki, szczypce metalowe;
6. stanowisko kontrolno – pomiarowe (jedno stanowisko dla czterech uczniów) wyposażone w: pehametr, termometry cieczowe i termoelektryczne, manometr, pirometr, przepływomierz, suwmiarkę, przyrządy do pomiaru wielkości geometrycznych, rejestratory, areometr;
7. stanowisko komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) do rozpoznawania symboli graficznych oraz czytania schematów układów elektrycznych i hydraulicznych;
8. stanowisko użytkowania maszyn i urządzeń (jedno stanowisko dla czterech uczniów) wyposażone w: elementy, podzespoły i zespoły mechaniczne, pneumatyczne, elektryczne oraz hydrauliczne, narzędzia i przyrządy pomiarowe, dokumentację techniczną, katalogi maszyn i urządzeń ceramicznych, modele układów sterowania oraz oprogramowanie do wizualizacji ich działania;
9. stanowisko do konserwacji i drobnych napraw narzędzi (jedno stanowisko dla sześciu uczniów) wyposażone w: narzędzia i środki do konserwacji i drobnych napraw, narzędzia do wykonywania i zabezpieczeń antykorozyjnych, stół warsztatowy, narzędzia do obróbki ręcznej, narzędzia do wykonywania montażu i demontażu..
Ponadto stanowiska warsztatowe powinny być wyposażone w: dokumentacje techniczne, środki ochrony indywidualnej, zestaw przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

Kształcenie praktyczne może odbywać się w: pracowniach i warsztatach szkolnych, placówkach kształcenia praktycznego, placówkach kształcenia ustawicznego oraz podmiotach stanowiących potencjalne miejsce zatrudnienia absolwentów szkół kształcących w zawodzie.

Szkoła organizuje praktyki zawodowe w podmiocie zapewniającym rzeczywiste warunki pracy właściwe dla nauczanego zawodu w wymiarze 4 tygodni (160 godzin).

Minimalna liczba godzin kształcenia zawodowego¹⁾

Efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów oraz efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru administracyjno-usługowego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów	330 godz.
AU.6. Obsługiwanie maszyn i urządzeń przemysłu ceramicznego	720 godz.
AU.51. Organizacja i kontrolowanie procesów w przemyśle ceramicznym	300 godz.

¹⁾W szkole liczbę godzin kształcenia zawodowego należy dostosować do wymiaru godzin określonego w przepisach w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych danego typu, zachowując minimalną liczbę godzin wskazanych w tabeli odpowiednio dla efektów kształcenia: wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia stanowiących podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów oraz właściwych dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie.